Kalendarium Warszawy jako cenne źródło wiedzy do poznania stolicy
4 grudnia br. w Galerii Delfiny na warszawskim Powiślu odbyła się debata, podczas której
eksperci rozmawiali na temat wyzwań związanych z popularyzacją wiedzy dotyczącej
historii Warszawy wśród jej mieszkańców. W debacie udział wzięli: dr hab. inż. Lech
Królikowski, varsavianista i samorządowiec, wieloletni prezes Towarzystwa Przyjaciół
Warszawy; Marcin Rosołowski, współautor książki „Siedem wieków Warszawy:
kalendarium historii miasta do końca XIX wieku” oraz Kamil Ciepieńko, samorządowiec i
społecznik, wiceprzewodniczący Rady Dzielnicy Praga-Północ m.st. Warszawy. Dla
pogłębienia informacji na temat książki, powstała relacja wideo ze spotkania oraz seria
materiałów dotycząca wybranych jej fragmentów.
- Warszawa jest miastem, które w ostatnich kilkudziesięciu latach dwa razy mocno zmieniło
swoją siatkę społeczną. Pierwszy raz w wyniku II wojny światowej, drugi raz w wyniku
rozwoju po roku 1989. Oczywiście, pierwsza zmiana wynikała z tragedii, naznaczona była
zniszczeniem i ludobójstwem, druga zaś – dynamiką nowoczesności. Tak, jak po 1945 roku
stolica otrzymała potężny „zastrzyk” mieszkańców wcześniej z nią niezwiązanych, tak też w
ostatnich 30 latach zyskała dziesiątki tysięcy nowych warszawiaków, którzy z nią związali
swoje życie zawodowe i rodzinne – podkreślił podczas debaty Marcin Rosołowski. Jego
zdaniem, tych „nowych warszawiaków” należy zainteresować historią miasta, którego
obywatelami stali się z własnego wyboru.
Jak podkreślił Kamil Ciepieńko, historia miasta jest pełna fascynujących opowieści o życiu
codziennym, zwyczajach i tradycjach mieszkańców. Przez wieki była areną ważnych
wydarzeń politycznych, od negocjacji pokojowych po decydujące bitwy, to historia
wielokulturowości, gdzie spotykają się różne wpływy artystyczne, naukowe i społeczne.
Historia to nie tylko podróż w czasie, ale także szansa na lepsze zrozumienie współczesnego
oblicza tego dynamicznego miasta.
– Miasto stawia dziś na inkluzywność, prowadzi politykę różnorodności, a sama Warszawa
jest przedstawiana jako miasto otwarte – mówi Kamil Ciepieńko. – Należy jednak pamiętać,
że nie są to pomysły dzisiejszych władz i współpracujących z nimi organizacji. Otwartość i
solidarność z innymi to wartości bliskie mieszkańcom Warszawy od wieków, dowodzi tego
arcyciekawa historia naszego miasta, którą warto znać.
Eksperci poruszyli podczas debaty element budowy lokalnej tożsamości, utożsamiania się z
„małą ojczyzną”, jaką jest Warszawa. Wskazali, że dzieje miasta w zasadzie od początku jego
istnienia to dzieje asymilacji przybyszów z różnych grup społecznych i etnicznych. Warszawa,
zdaniem dyskutantów, budowała swoją siłę dzięki różnorodności. W dobie próby, jaką były
zabory, zwłaszcza rosyjska okupacja, ta różnorodność była jednym z czynników przetrwania
polskości. Przykładem mogą być lata 1861-1863, kiedy to ramię w ramię na rzecz sprawy
niepodległości Polski stawali warszawiacy pochodzenia polskiego, niemieckiego i
żydowskiego.
– Takim wydarzeniem budowy lokalnej tożsamości jest Jarmark Generalny Świętojański,
którego historia sięga wieków średnich. Warszawskie jarmarki funkcjonowały jako ważne
wydarzenia gospodarcze aż do początków XX wieku. To idea, która może być z powodzeniem podjęta – wskazał Lech Królikowski.
Dla pogłębienia wiedzy na temat książki powstała seria materiałów video poruszająca
wybraną tematykę publikacji.
O historii jarmarków organizowanych w Warszawie rozmawiamy z prof. Lechem
Królikowskim, varsavianistą oraz Kamilem Ciepieńko, warszawskim radnym. Poznanie historii
Warszawy pozwala zrozumieć bogatą przeszłość miasta, sięgającą setek lat wstecz. Edukacja
w tym zakresie jest również ważnym elementem budowania lokalnej tożsamości.
Gazety, dziś stopniowo wypierane przez portale internetowe i social media, w XIX wieku były
podstawowym źródłem informacji o sprawach bliskich i dalekich. Także o codziennym życiu
Warszawy. Dziś stanowią nieocenione źródło wiedzy dla historyków. Upadek Powstania
Styczniowego przyniósł ostrą rusyfikację w każdej dziedzinie. Dla gazet oznaczało to ostrą
cenzurę. Nie zahamowała ona jednak rozwoju warszawskiej prasy codziennej. Była ona
bieżącą kroniką życia miasta, a na jej łamach ukazywały się w odcinkach dzieła, dziś
stanowiące kanon polskiej literatury. O gazetach rozmawiamy z Marcinem Rosołowskim,
współautorem książki "Siedem wieków Warszawy. Kalendarium historii miasta do końca XIX";
Królestwo Kongresowe zostało utworzone w 1815 r. decyzją kongresu wiedeńskiego z ziem
Księstwa Warszawskiego jako monarchia połączona unią personalną z Rosją. Królestwo
Polskie było okresem wyjątkowo dynamicznego rozwoju Warszawy. Na ten temat
rozmawiamy z historykiem, Piotrem Gursztynem.
Debata odbyła się w związku z publikacją kompendium „Siedem wieków Warszawy:
kalendarium historii miasta do końca XIX wieku”, które jest szczegółową chronologią dziejów
miasta od pierwszych śladów osadnictwa na terenach dzisiejszej stolicy. Skrupulatnie
zebrane ponad trzy i pół tysiąca faktów zabiera czytelników w niesamowitą historię
przemian, będących jednocześnie dokumentacją życia i rozwoju Warszawy i jej społeczności.
Autorami książki są Marcin Rosołowski oraz Arkadiusz Bińczyk. Jej publikację dofinansowano
ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego
Paderewskiego w ramach Programu Fundusz Patriotyczny – Edycja 2023 Wolność́ Po Polsku
Priorytet I.
Relację z debaty można obejrzeć tu https://www.youtube.com/watch?v=JSw7-S-7tzc
Patronat medialny nad wydarzeniem objęli:
Polska Agencja Prasowa
Super Biznes
Miesięcznik Stolica